Bồ Đề Cổ tự – Chùa Bồ Đề (Bình Minh) [Khám Phá Vẻ Đẹp]

Bồ Đề Cổ tự (Chùa Bồ Đề – Bình Minh) tọa lạc tại ấp Mỹ Hưng, xã Mỹ Hoà, huyện Bình Minh, Tỉnh Vĩnh Long, cách Thành phố Vĩnh Long khoảng 30 km về phía Tây, cách thành phố Cần Thơ 2 km về phía Đông Nam. Chùa được xây dựng từ giữa thế kỷ XIX, là nơi tu hành của nhiều tín đồ sùng đạo, nhiều vị cao tăng đạo cao, Đức Trọng. Trong chiến tranh, chùa là nơi tham gia tích cực các hoạt động cách mạng, từng bị bom đạn phá hủy nhiều lần. Ngôi chùa ngày nay không còn giữ được nguyên vẹn những đường nét kiến trúc xưa, nhưng giá trị lịch sử thì vẫn còn nguyên vẹn.

Chùa Bồ Đề được xây dựng vào giữa thế kỷ XIX, không rõ năm nào và do ai có công khởi dựng. Đến đầu thập niên 30 của thế kỷ XX, chùa mới được nhiều người biết đến nhờ công đức của sư Nhựt Quang. Ông chính là nhà cách mạng Nguyễn Văn Nhẫn được cử về chùa Bồ Đề để tạo dựng cơ sở cách mạng, xây dựng tổ chức đảng. Sư nổi tiếng là người có phong cách lịch duyệt, nói năng mực thước, tinh thông thiên văn và y học. Mọi người yêu quý gọi sư là thầy Ba. Từ khi thầy về tu tập tại chùa, nhiều người tự nguyện tìm đến xin học tập, kết thân với thầy. Trong số này có ông Bùi Văn Hoành, bà Bùi Thị Trường, bà Chiêm Thị Ngó (tức bà Phan Thị Đạm). Những bài nói chuyện của thầy đã góp phần truyền bá tư tưởng mới, khơi dậy lòng yêu nước và tinh thần dân tộc của mọi tầng lớp nhân dân.

Năm 1934, thầy Nhựt Quang vận động quần chúng xã Mỹ Hoà thành lập các hội Ái Hữu, phổ biến các tài liệu cách mạng cho thanh niên tiến bộ. Năm 1936 chi bộ đầu tiên của xã Mỹ Hoà được thành lập tại chùa Bồ Đề. Sau khi chính thức thành lập chi bộ Mỹ Hoà hoạt động tại xã nhà, đồng thời một bộ phận bí mật hoạt động ở thành phố Cần Thơ. Hai bộ phận thường xuyên hỗ trợ lẫn nhau. Chi bộ đảng vận động nhân dân tham gia các đoàn thể, hội nhóm; phát động nhân dân yêu cầu nhà cầm quyền giảm sưu, giảm thuế. Năm 1936, ông Đặng Công Lý tổ chức đưa ông Bảy Cùi (tức Phan Văn Bảy (1910 – 1942) – Nguyên phó Bí thư Tỉnh ủy Cần Thơ) sang Mỹ Hòa tổ chức nhiều đợt tuyên truyền cách mạng có đông đảo nhân dân tham dự.

Năm 1939 – 1940 nhiều đảng viên chi bộ Mỹ Hòa bị lộ. Nhiều nhân vật quan trọng của chi bộ như: Huỳnh Văn Chiêm, Lê Văn Vị, Từ Hiền Đại bị đày ra Côn Đảo; một số nhân vật khác như: Nguyễn Văn Dân, Nguyễn Văn An, Nguyễn Văn Đông, Bùi Văn Bảy, Chiêm Thị Ngó bị giam ở Chí Hòa, Bà Rá. Sau Cách mạng tháng Tám, những người bị lưu đày trở về quê nhà hoạt động, tiếp tục lui tới chùa Bồ Đề hội họp. Khi Pháp quay lại Việt Nam, ủng hộ tuần lễ đồng – vàng của Chính phủ chùa Bồ Đề hiến đại hồng chung làm vũ khí đánh Pháp.

Thời Việt Nam Cộng Hoà, chùa Bồ Đề tiếp tục là cơ sở bít mật của cách mạng. Các nhân vật: Nguyễn Thành Khẩn (Mười Thơ), Lê Thới Tợi, Chín Hà nhiều lần về chùa Bồ Đề nghỉ ngơi, hoạt động. Sau Mậu Thân 1968, ông Võ Thành Bảy ở Cần Thơ về chùa Bồ Đề bàn bạc với các sư sãi, tín đồ đưa ông Chín Tòng – pháp danh Thích Trí Quảng – về làm trụ trì chùa để âm thầm chỉ đạo kháng chiến. Thầy Thích Trí Quảng xây bệ tượng bằng ximăng, bên trong để bọng, làm hầm bí mật, phòng khi cấp thiết (hầm bí mật nay vẫn còn). Thầy Thích Trí Quảng hoạt động liên tục tại chùa, đến năm 1975 mới về lại thành phố Cần Thơ.