Vườn quốc gia U Minh Thượng [Khám Phá Vẻ Đẹp]

Vườn quốc gia U Minh Thượng nằm trong địa giới của Huyện U Minh Thượng, Tỉnh Kiên Giang; có tọa độ địa lý là: Từ 9°31’ đến 9°39’ vĩ Bắc và từ 105°03’ đến 105°07’ kinh độ Đông.

Tiền thân của rừng U Minh Thượng là rừng úng phèn U Minh, vốn được người bản địa đặt tên từ lâu đời là “Hồ rừng”, hình thành tập trung ở phía Tây bán đảo Cà Mau, tiếp giáp với dải rừng ngập mặn ven biển vịnh Thái Lan, trên địa bàn hai tỉnh Cà Mau và Kiên Giang. Diện tích rừng vào những năm trước 1950 là khoảng 400.000 ha, đến năm 1970 còn gần 200.000 ha và ở thời điểm 1990 còn khoảng 100.000 ha. U Minh là kiểu rừng đặc thù được xếp vào loại quý hiếm trên thế giới.

Thời chiến tranh, chính quyền Việt Nam Cộng Hoà chia rừng U Minh thành hai khu vực: phần phía trên gọi là U MinhThượng thuộc tỉnh Kiên Giang; phần dưới gọi là U Minh Hạ, thuộc Tỉnh Cà Mau; hai cánh rừng ngăn cách với nhau bởi dòng sông Trẹm. Do nhiều nguyên nhân tác động diễn biến, rừng tập trung ở U Minh Thượng nhiều hơn và loại rừng nguyên sinh chiếm phần lớn ở đây, rất xứng đáng là một vườn quốc gia với giá trị độc nhất về kiểu rừng úng phèn của Việt Nam và của thế giới.

Số liệu điều tra kiểm kê rừng năm 1995 cho biết rừng có giá trị bảo tồn thiên nhiên ở U Minh Hạ thuộc tỉnh Cà Mau là 4.200 ha (tập trung ở khu vực Vồ Dơi), và Khu bảo tồn thiên nhiên U Minh Thượng thuộc tỉnh Kiên Giang có diện tích rừng là 8.053 ha. Ngày 14-01-2002, Chính phủ Việt Nam ra Quyết định số 11/2002/QĐ-TTg chuyển Khu bảo tồn thiên nhiên U Minh Thượng thành Vườn quốc gia U Minh Thượng. Diện tích của rừng Quốc Gia U Minh Thượng theo quyết định số 11/2002/QĐ – TTg ngày 14-01-2002 của Thủ tướng chính phủ là 21.107 ha trong đó: Vùng lõi – 8.038 ha và Vùng đệm 13.069 ha. Vùng đệm của rừng có khá nhiều hộ dân sinh sống, làm ruộng, trồng rẫy, nhận khoán trồng và giữ rừng cho nhà nước.

Ngày nay, vườn quốc gia U Minh Thượng đang được đầu tư, phục vụ cho việc nghiên cứu, bảo tồn các nguồn giống, gen sinh học quý hiếm, đồng thời đã và đang thực hiện dự án phát triển du lịch sinh thái và truyền thống. Đến U Minh Thượng,du khách sẽ được tận hưởng không khí trong lành cùng với không gian khoáng đãng, tha hồ nhìn ngắm chim muông, thú rừng, và các loài động thực vật. Nhiều địa chỉ để các bạn tham quan như mảng chim, mảng dơi quạ, tràm nguyên sinh, quần thể heo rừng, rái cá, kỳ đà, và đặc biệt là khu giải trí câu cá Hồ Hoa Mai…

Rừng U Minh Thượng đã được công nhận là vườn quốc gia vào tháng 1 năm 2002, nhưng chưa đầy 3 tháng, hàng chục ngàn ha rừng, trong đó có gần chục ha vùng lõi đã bị cháy rụi. Với quyết tâm của chính quyền và người dân nơi đây, rừng đã được khôi phục lại và trở thành một khu du lịch sinh thái nổi tiếng khu vực đồng bằng Sông Cửu Long… Năm 2004, tỉnh Kiên Giang đã mở tour du lịch sinh thái về vườn quốc gia U Minh Thượng. Đây là tour du lịch đầu tiên về vùng đất ngập mặn có diện tích lớn nhất đồng bằng Sông Cửu Long.

Khoảng nửa giờ đầu của cuộc hành trình, du khách có thể dừng lại tại một bãi gò cây cối xanh rì để chụp ảnh lưu niệm với bầy dơi quạ treo lủng lẳng trên cành. Nửa thời gian sau, chiếc xuống máy bỗng tách khỏi con rạch lớn, chui vào đám lau sậy um tùm. Khi ấy, những bầy cò, diệc… giật mình vỗ cánh phành phạch trên nước. Bạn có thể dừng vỏ lãi để ngắm hoặc chụp cận cảnh khá dễ dàng bởi những loài chim nơi đây khá thân thiện với con người. Băng qua hết những đám lau sậy, một bãi nước rộng mênh mông phủ màu xanh non của bèo hiện ra trước mắt. Người ta gọi đây là trảng nước. Trảng rộng khoảng 5 ha và là nơi tắm mát của nhiều loài chim. Nước cạn, thấy đáy nên nếu hứng thú bạn có thể lội xuống nghịch nước hoặc nhổ cây bồn bồn thưởng thức hương vị U Minh.Đến tham quan U Minh Thượng, du khách có thể ngồi trên những chiếc vỏ lãi hay tự chóng xuồng len lỏi theo các con rạch chằng chịt để thâm nhập vào rừng. Những con rạch dẫn vào rừng U Minh Thượng hẹp, nhưng có nơi nước sâu đến 5 m. Bề mặt rạch lấm tấm bèo và cỏ. Vào mùa nước nổi, xuồng vỏ lãi nhỏ có thể len lỏi, lách trong rừng khá dễ dàng. Mùa khô, khách có thể đi trên mặt đất phập phều với cảm giác thú vị. Lớp đất ấy có thể xắn thành cục để làm chất đốt như than cám. Chạy xuồng trên mặt nước bị đan kín bởi bèo, giữa hai bên bờ là rừng tràm xanh biết, du khách có thể tận mắt chứng kiến nhiều loài động, thực vật ở đây.

Trên đường trở về, du khách được ghé ngang hồ Hoa Mai – một mặt đầm ngập nước, được con người cắt xén cỏ – tạo nên. Nhìn từ trên cao, có thể thấy hồ có hình hoa năm cánh. Sau đó, du khách sẽ được đưa trở về nhà hàng của vườn quốc gia U Minh Thượng. Ở đây, có những món ăn đồng quê dân dã với cách thức chế biến độc đáo như cá lóc nướng trui, rắn nướng lèo, cá rô kho trái giác, đọt choại luộc chấm mắm, khô cá sặc rằn, lươn um lá nhàu… Và đặc biệt, ở U Minh có một loại đặc sản mà không phải ở đâu cũng có, đó là ong mật non nấu chè, ong mật non ăn sống, ong mật non trộn gỏi, ong vò vẽ non kho khô. Mật ong ở U Minh với hương tràm thơm ngọt đậm đà, có tính dược và giàu chất bổ dưỡng. Du khách có thể ngủ lại qua đêm trong những nhà nghỉ được xây dựng khá kiên cố trong rừng. Đêm đến, du khách có thể theo dõi những chú heo rừng và cầy cáo sục sạo kiếm ăn trên những lối mòn, ven những bãi lau sậy bên bờ kênh… Đặc biệt loài khỉ ở đây rất dạn dĩ, chúng ưa tò mò, rón rén rình xem con người đang làm gì.

Những năm gần đây, nhiều tay câu cá chuyên nghiệp ở Sài Gòn, Bình Dương, Đồng Nai thường đến rừng U Minh Thượng câu cá vào dịp cuối tuần. Họ thường đến thuê phòng từ tối hôm trước. Sáng hôm sau, họ thuê xuồng, vỏ lãi hoặc đi dọc kênh hồ Hoa Mai thả câu. Họ có thể dễ dàng câu được cá rô gai cỡ lớn xấp xỉ 200 gram. Cá lóc nhiều con to bằng bắp chân, nặng 3 – 4 kg.

Hiện một vài nhóm câu đã có ý định thành lập tour câu cá U Minh Thượng. Nhóm câu cá Nguyên Anh có dự định xúc tiến liên hệ Ban quản lý Vườn quốc gia, đăng ký các dịch vụ tại chỗ như: ghe tham quan tới nơi câu cá và hướng dẫn tham quan, phục vụ ăn uống, vị trí câu cá, những quy định của vườn quốc gia cần tuân thủ… Trong những chuyến đi tất nhiên có xe đưa đón, có hướng dẫn viên theo đoàn, phục vụ ăn uống, nghỉ ngơi, dụng cụ câu, giải đáp thắc mắc, bảo hiểm du lịch…Ý tưởng này xem ra hấp dẫn và sẽ thu hút một số đối tượng khách tham quan câu cá nhất định. Nhưng từ ý tưởng đến thực hiện là cả một vấn đề.