Vườn Quốc gia Côn Đảo [Khám Phá Vẻ Đẹp]

Côn Đảo không chỉ có nhiều di tích lịch sử, nhiều bãi biển đẹp mà còn là một khu bảo tồn thiên nhiên lớn của tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu. Vườn Quốc gia Côn Đảo bao gồm 14 đảo lớn nhỏ được rừng nhiệt đới che phủ và các rạn san hô bao bọc. Vườn nằm ngoài khơi phía Đông Nam của vùng biển Việt Nam. Từ năm 1984, nơi đây đã được xem là rừng cấm của quốc gia. Đến ngày 31/3/1993, được chính thức công nhận là Vườn quốc gia theo Quyết định 135/TTg của Thủ tướng Chính phủ. Vườn có diện tích bảo vệ gần 20.000 ha đất liền và biển cùng với 20.500 ha vùng đệm.

Quỹ quốc tế bảo vệ tài nguyên thiên nhiên (WWF) đánh giá đây là một trong những khu bảo tồn sinh học đa dạng và phong phú nhất thế giới. Nơi đây có môi trường, tài nguyên rừng, biển còn tương đối nguyên vẹn, tiềm năng đa dạng sinh học cao, cảnh quan thiên nhiên ít bị tác động.

Rừng ở VQGCÐ chủ yếu là rừng nguyên sinh, thuộc hệ nhiệt đới hải đảo và hiện có 882 loài thực vật đang hiện diện. Trong đó tập hợp nhiều loài cây và những kiểu rừng của nhiều vùng sinh thái khác nhau trong cả nước. Ðặc biệt có 11 loại cổ xưa, quý hiếm, và mới được khoa học phát hiện, duy nhất chỉ có tại đây.

VQGCÐ còn khá nhiều khu rừng nguyên sinh, là nơi trú ngụ, sinh sôi phát triển của nhiều muông, thú. Theo một số nhà khoa học, trong rừng Côn Ðảo chỉ có 18 loài thú, 65 loài chim, 25 loài bò sát lưỡng cư. Dù không nhiều về thành phần loài, nhưng lại có nhiều tính chất độc đáo về mặt kinh tế, khoa học và du lịch. Ðáng chú ý là trong số đó có tới 44 loài có tên trong Sách Ðỏ. Ðặc biệt có những loài chỉ hiện diện duy nhất tại Côn Ðảo như Sóc Mun (toàn thân đen tuyền), Thạch Thùng có cánh Côn Ðảo; chim Gầm Ghì Trắng là loài chim hiếm trên thế giới, khắp vùng Ðông Dương chỉ thấy có ở Côn Ðảo với một quần chủng còn khá lớn. Hoặc như chim Ðiên Mặt Xanh chỉ có ở Hòn Trứng thuộc VQGCÐ, nơi có một sân chim khá hấp dẫn mà loài này chiếm mật độ cao.

Các nhà khoa học trong và ngoài nước đều khẳng định: tính đa dạng của VQGCÐ còn thể hiện trong sự phong phú của các hệ sinh thái (HST) biển. Ðặc biệt là các HST rừng ngập mặn, HST san hô, HST thảm cỏ biển. Cách thị trấn trung tâm huyện đảo về phía Ðông Nam khoảng hơn 7 km, hay một giờ đi ca nô là Hòn Bảy Cạnh (hay Bãi Cạn) có một khu rừng ngập mặn nguyên sinh dài 8 km. Tại đây có các loài mắm, sú, vẹt, bần, đước, đôi, đước đen sống đan xen, chồng chéo lên nhau.

Vùng biển Côn Đảo có nhiều loài hải sản quý, có giá trị cao như tôm hùm, cá hàng, cá gióng, cá mập, cá heo, cá nhám, hải sâm, đồi mồi, vích… Côn Đảo còn là một trong số rất ít những nơi còn lại ở VN có những loài động thực vật quí hiếm nhất sinh sống, như dugong (còn gọi là bò biển). Đặc biệt ở Côn Đảo có quần thể rùa biển rất lớn, hàng năm vào mùa sinh sản, có hàng ngàn lượt rùa biển lên các bãi cát để đẻ trứng.

HST san hô ở đây có tới trên 150 loài, đủ các dạng như: dạng bàn, dạng phiến, dạng khối, dạng dĩa và mang nhiều hình thù khác nhau, cái hình bộ não, hình cây nấm, hình những ngón tay… Ðây cũng là nơi trú ẩn bình an của hàng ngàn loài động vật khác nhau. Riêng cá có hơn 200 loài. Trong đó về thành phần nhiều nhất là cá thia, tiếp theo là các loài cá bàn chải, cá mó, cá hồng… Mật độ trung bình lên tới trên 400 con trên 1.000 m2, nghĩa là cao hơn nhiều lần so với các vùng biển khác trong cả nước. Ðẹp nhất, lộng lẫy nhất là cá bướm. Tại Côn Ðảo có 22 loài cá bướm ứng với 22 hệ màu sắc và hình dạng khác nhau. Các chuyên gia cũng ghi nhận được có hơn 150 loài động vật thân mềm (trai, ốc, mực…) cư ngụ trong các rạn san hô, trong đó 110 loài thuộc lớp chân bụng (ốc) còn lại thuộc lớp hai mảnh vỏ (hàu, sò, điệp…); và 110 loài giáp xác (tôm, cua…); khoảng 130 loài được các nhà khoa học xếp vào loài “giun nhiều tơ”. Đến với Côn Đảo, du khách được lặn xem những rạn san hô trải dài hàng cây số, gồm hàng chục loại san hô đủ màu sắc, đủ hình dáng, với những đàn cá lớn sặc sỡ.

Một HST quan trọng khác của VQGCÐ là thảm cỏ biển. Tại đây đang hiện diện 9/16 loài cỏ biển có trên khắp thế giới. Hình thành nên một thảm cỏ xanh tươi rộng đến khoảng 200 ha trong vùng vịnh Côn Sơn.