Khu di tích Am Tiên [Khám Phá Vẻ Đẹp]

Khu di tích Am Tiên nằm trên Núi Nưa thuộc xã Tân Ninh, Huyện Triệu Sơn, Tỉnh Thanh Hóa. Đây là một khu di tích lịch sử văn hoá và danh lam thắng cảnh nổi tiếng đã được nhà nước công nhận là Di tích cấp Quốc gia từ năm 2009. Đây là niềm tự hào đối với nhân dân huyện Triệu Sơn nói riêng và nhân dân xứ Thanh nói chung.

Giá trị lịch sử

Quần thể khu di tích bao gồm Núi Nưa – Đền Nưa – Am Tiên với tổng diện tích 100 ha, riêng khu vực đền Am Tiên rộng 4 ha.

Am Tiên – núi Nưa còn gắn liền với cuộc khởi nghĩa năm 248 của Bà Triệu chống giặc Ngô xâm lược. Do đó Am Tiên còn có tên gọi khác là Kinh Triệu Quận (tức là Kinh đô của Bà Triệu). Xung quanh vùng núi Nưa vẫn còn lưu truyền nhiều địa điểm, địa danh gắn liền với căn cứ kháng chiến của Bà như: gò đống thóc (nơi để kho lúa của nghĩa quân), đồng kỵ (nơi nuôi ngựa chiến của nghĩa quân)…

Đỉnh núi Nưa – nơi có động Am Tiên là một khu đất rộng và khá bằng phẳng. Tuy ở độ cao 585m nhưng ở đây vẫn có mạch nước ngầm chảy ra trong vắt và không bao giờ cạn, đã tạo thành một giếng nước tự nhiên rất đặc biệt, được dân gian gọi tên là giếng Tiên, tương truyền là giếng dành riêng để Bà Triệu lấy nước rửa mặt mỗi khi xung trận, phía dưới vài trăm mét có một hố nước rộng gọi là Ao Hóp, tương truyền là nơi cung cấp nước sinh hoạt cho nghĩa quân Bà Triệu.

Dấu ấn văn hoá

Trên đỉnh núi Nưa, ngoài động Am Tiên, giếng Tiên, còn có bàn cờ Tiên, vườn thuốc Tiên và vườn đào Tiên mà sử sách và truyền thuyết đã nhắc đến như một trung tâm của sự tu tiên đắc đạo. Ở nơi nên thơ và quyến rũ này còn có ngôi chùa cổ gọi là chùa Am Tiên, đền chúa Thượng Ngàn (Bà Triệu hoá thân theo cách nghĩ của dân gian) và miếu Tu Nưa thờ vị đạo sĩ thời Trần – Hồ. Ngoài ra ở đây còn có cả một khu vực thờ lộ thiên để thờ cúng thần núi Tản Viên Sơn Thánh. Theo dấu tích của nền móng cũ, trong gần 20 năm qua, nhân dân địa phương đã tự nguyện đóng góp tiền của, công sức dựng lại chùa Am Tiên, Đền Bà Chúa, đền Tu Nưa để thờ phụng.

Ở khu vực Am Tiên, nhân dân còn thu gom được nhiều hiện vật có giá trị minh chứng về sự tồn tại lâu đời của các loại hình kiến trúc, tín ngưỡng tôn giáo Phật – Đạo – Mẫu trên đỉnh núi cao nhất Ngàn Nưa này. Và cũng chính vì vậy mà khu vực Am Tiên trên đỉnh núi Nưa không chỉ là nơi luyện trí mài gươm của nghĩa quân Bà Triệu mà còn là vùng huyệt đạo linh thiêng.

Theo tín ngưỡng dân gian: huyệt đạo trên đỉnh núi này là huyệt khí thiêng. Ngày 9 tháng Giêng hàng năm là ngày mở cửa trời. Người dân hành hương về đây cầu cho quốc thái dân an, nhà nhà hạnh phúc, người người khỏe mạnh, tài năng tiến tới, công thành danh toại. Để tri ân tiền nhân, du khách tới đây đều không quên vào dãy điện thờ Bà Chúa Thượng Ngàn, vua Bà, đền thờ ông Tu Nưa thắp nén hương tỏ lòng thành kính.

Hàng năm, lễ hội đền Nưa – Am Tiên chính thức bắt đầu từ ngày 15 đến ngày 20 tháng Giêng âm lịch, thu hút hàng vạn lượt người từ các nơi về tham quan, thưởng ngoạn, dâng hương, chiêm bái.

Danh lam thắng cảnh

Am Tiên đã có từ lâu đời nhưng mãi đến năm 2006 vẻ đẹp tiềm ẩn của vùng đất địa linh nhân kiệt này mới được khai thác. Đường đến Am Tiên phủ một màu xanh rì của những cây xà cừ cổ thụ càng làm tôn lên vẻ uy nghi, cổ kính của vùng đất này. Vượt qua những dốc núi quanh co, Am Tiên huyền hoặc ẩn mình giữa bảng lảng sương giăng.

Đến với Am Tiên, du khách được đắm chìm giữa bạt ngàn lau trắng quyện mây dìu dặt trong gió. Từ trên cao nhìn xuống, một vùng đồng bằng Nông Cống – Triệu Sơn mờ ảo trải dài ngút tầm mắt. Kia là dòng Lãn Giang nằm e ấp, cuộn mình trong sương. Kia là núi Tía, núi Lễ Động… một vùng sơn thuỷ hữu tình đẹp như tranh vẽ.