Giếng Mắt Rồng [Khám Phá Vẻ Đẹp]

Giếng Mắt Rồng thuộc Thành phố Vĩnh Yên, Tỉnh Vĩnh Phúc. Sở dĩ gọi là Giếng Mắt Rồng vì theo quan niệm phong thuỷ xưa cho rằng: địa thế khu Đồi Cao (nay là trụ sở Tỉnh uỷ Vĩnh Phúc) là đầu một con rồng mà hai giếng hiện nay, một giếng giáp đường Lý Bôn, phường Ngô Quyền, một giếng giáp phố Vĩnh Thịnh, phường Tích Sơn là hai mắt rồng.

Truyền thuyết

Huyền tích kể rằng: xưa khu Đồi Cao gọi là núi An Sơn có rừng già rậm rạp, dân cư thưa thớt. Khoảng thế kỷ 13, một nhà sư đến núi này lập am nhỏ để tu hành. Sau nhà sư vận động nhân dân cùng đóng góp và xây dựng một ngôi chùa lớn để thờ Phật, đặt tên là Ngũ Phúc Tự, với mong muốn cầu cho vùng này được hưởng 5 phúc lớn: Phú – Thọ – Lộc – Khang – Ninh. Nhưng, sau khi chùa làm xong thì thời tiết bất thường, nắng nóng khô hạn, mất mùa đói kém, dịch bệnh hoành hành… Bà con kéo nhau lên chùa trách cứ nhà sư là tại xây dựng chùa mà làm động long mạch… nhà sư ấy nói với nhân dân rằng: núi An Sơn này là đầu một con rồng hiện đang ngủ, mắt rồng chưa mở, nhân dân hãy cùng nhà chùa đánh thức rồng dậy.

Vào ngày lành giờ thiêng, nhà sư trụ trì chùa Ngũ Phúc làm lễ rồi dẫn mọi người đến hai địa điểm đào giếng và bảo rằng: đây là mắt rồng, các tín chủ hãy đào đất ở đó lên, khi nào thấy nước phun trào thì đó chính là rồng đã mở mắt. Người dân làm theo hướng dẫn của nhà sư. Quả nhiên, cuốc chưa được sâu đã thấy một dòng nước trong suốt phun trào lên. Mạch nước trong, chảy mãi không ngừng. Nhân dân liền đắp bờ giữ nước làm thành giếng để hàng ngày lấy nước sinh hoạt. Và Giếng Mắt Rồng có từ đó.

Từ khi đào giếng, thời tiết trong vùng mưa thuận gió hoà, cuộc sống phát triển. Chùa Ngũ Phúc và hai Giếng Mắt Rồng rất được nhân dân Vĩnh Yên trân trọng giữ gìn.

Đặc điểm

Trong những năm chiến tranh, khi thực dân Pháp xâm chiếm nước ta, đã chuyển chùa Ngũ Phúc sang vị trí hiện nay (nên chùa còn gọi là Chùa Tích Sơn), để lấy khu Đồi Cao làm Sở lỵ của quan Chánh Sứ Pháp đóng cai trị (nên Đồi Cao còn gọi là đồi Quan Chánh).

Chùa chuyển, nhưng Giếng Mắt Rồng không bị lấp, mà vẫn được nhân dân giữ gìn, sử dụng trong cuộc sống. Thành giếng được xây ở thế kỷ 18 bằng đá ong, hình tròn lớn, đường kính 10m, có bậc lên xuống để lấy nước.

Tuy nhiên, đến cuối thế kỷ 20, do phần lớn các gia đình đều có giếng riêng, và sau này có nước máy nên Giếng Mắt Rồng bị hoang phế, ô nhiễm, thành giếng bị sụt lở.

Trước tình trạng xuống cấp của giếng, được UBND tỉnh cho phép và đầu tư, Sở Văn hoá – Thông tin đã chỉ đạo Bảo tàng tỉnh Vĩnh Phúc lập hồ sơ thiết kế và tổ chức tu bổ, tôn tạo lại Giếng Mắt Rồng. Công trình bắt đầu khởi công ngày 11/12/2006 đến ngày 01/01/2007. Giếng được nạo vét sạch sẽ. Lòng giếng sâu hơn 7m, chia làm 3 cấp: cấp 1 – đáy giếng được rải một lớp sỏi tự nhiên; cấp 2 được lát đá Hải Lựu; cấp 3 – tang giếng được xây phục hồi lại như cũ ở thế kỷ 18, rất đẹp. Mạch giếng rất to, nước trong và sạch.

Giếng Mắt Rồng hiện nay là di tích lịch sử – văn hoá cảnh quan, văn hoá tâm linh quý và độc đáo của thành phố Vĩnh Yên.