Đình Yên Lương [Khám Phá Vẻ Đẹp]

Đình Yên Lương còn có tên gọi khác là đình Quan Thương, hay đình Quan Chiêu, được xây dựng vào khoảng những năm đầu thế kỷ 20, thờ Thành hoàng làng là cụ Nguyễn Văn Vỉ (còn gọi là cụ Quan Thương). Đình Yên Lương cách trung tâm Thành phố Yên Bái 11km, toạ lạc tại địa phận xã Minh Tiến, Huyện Trấn Yên, Tỉnh Yên Bái. Trải qua năm tháng, đình Yên Lương cổ kính vẫn là nơi tôn nghiêm được nhân dân địa phương gìn giữ, tôn tạo, được tỉnh nhà công nhận là di tích lịch sử văn hoá (năm 2012).

Nguồn gốc

Theo gia phả dòng họ Nguyễn sinh sống ở Minh Tiến từ năm 1812, và theo tài liệu ghi chép của các cụ cao tuổi ở địa phương, vào khoảng những năm cuối thế kỷ 19, cụ Nguyễn Văn Vỉ (còn gọi là cụ Quan Thương) quê xã Mạn Lạn, Huyện Thanh Ba, Tỉnh Phú Thọ đã đỗ chức quan Thương Tá được triều đình nhà Nguyễn cử làm khẩn chủ hai phủ Lâm Thao, Đoan Hùng (trông coi việc thuế và khai khẩn đất đai), nhưng cụ không nhận, xin về quê chiêu dân lập ấp, lập làng mở mang đất đai.

Cụ đưa con cháu lên Đông Cuông để khai phá vùng đất mới, nhưng nhân dân nói Đông Cuông là vùng rừng thiêng nước độc nên cụ lại quay về Thanh Ba. Sau một thời gian, cụ tiếp tục cùng 9 gia đình quê Mạn Lạn, Thanh Ba lên khai phá ở làng Yên Lương thuộc tổng Giới Phiên, phủ Trấn Yên, tỉnh Yên Bái (nay thuộc xã Minh Tiến, huyện Trấn Yên, tỉnh Yên Bái). Đây là vùng đất màu mỡ được bồi đắp bởi phù xa sông Hồng, nên cụ cùng con cháu định cư, khai phá đất đai lập làng, làm ruộng, tạo thành vùng đất trù phú, sau dần đông dân.

Năm 1928, sau khi cụ Nguyễn Văn Vỉ qua đời, do có nhiều công lao chiêu dân lập làng đã được triều đình nhà Nguyễn sắc phong Thành hoàng làng, bà con nhân dân tại xã Yên Lương tôn vinh cụ làm Thành hoàng, xây đình thờ cúng cụ và phối thờ sơn thần, thổ địa.

Đình Yên Lương tổ chức lễ tế vào ngày 4 tháng 3 âm lịch – là ngày mất của cụ và ngày rằm tháng 7 âm lịch hàng năm.

Sự kiện

Trong những năm kháng chiến chống Pháp (1946-1954), đình Yên Lương là địa điểm làm việc của xã, nơi du kích – bộ đội luyện tập, nơi tập kết bộ đội – dân công và là nơi cấp cứu thương binh, tập kết trung chuyển vũ khí, lương thực, thực phẩm phục vụ chiến dịch giải phóng Tây Bắc 1952, Điện Biên Phủ (1953-1954). Thời kỳ bình dân học vụ (1945-1946), thực hiện lời kêu gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh giết giặc đói, giết giặc dốt, đình là địa điểm dạy học, xóa mù chữ cho nhân dân trong xã.

Di tích

Di tích đình Yên Lương được hình thành từ khá sớm, xưa kia đình Yên Lương nằm tọa lạc ngay bên bờ sông Thao, với địa thế và quang cảnh rộng lớn, tổng diện tích hơn 1000m². Đình xưa được xây dựng bằng gỗ 5 gian, gồm hậu cung, đại bái.

Trải qua năm tháng, đình đã bị phá hủy, không còn nguyên gốc. Để có nơi thờ cúng khang trang, xứng với công lao của tiền nhân, dòng họ Nguyễn cùng nhân dân xã Minh Tiến đã tu bổ, tôn tạo lại đình trên nền cũ của đình năm xưa.

Di tích đình Yên Lương được khôi phục xây dựng lại với kết cấu vật liệu bê tông cốt thép, lợp ngói vảy, kiến trúc hình chữ “Đinh”, gồm 3 gian đại bái và 1 gian hậu cung được liên kết với nhau hài hòa. Toà đại bái được xây trên nền cao, được bó vỉa xung quanh rất bề thế và vững chãi. Phía sân đình rộng lớn và thoáng mát, thích hợp làm nơi hội họp cho dân làng và tổ chức lễ hội.

Đặc biệt đình còn lưu giữ một số di vật có giá trị như 2 bài vị có khắc các chữ Hán, lư hương, kiệu rước, đao, kiếm…

Đình Yên Lương gắn liền với lịch sử hình thành và định cư của người dân trên mảnh đất cổ Yên Lương, nơi lưu giữ những giá trị văn hóa tinh thần trường tồn cùng thời gian.