Đền Thánh Mẫu [Khám Phá Vẻ Đẹp]

Đền Thánh Mẫu tọa lạc tại xã Thanh Lãng, Huyện Bình Xuyên, Tỉnh Vĩnh Phúc, là nơi thờ vị Thánh Mẫu người sinh thành ra năm anh em chàng Vịt có công trong cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng. Ngôi đền đã góp phần không nhỏ vào sự hình thành và phát triển của tín ngưỡng thờ Mẫu Thánh tại Vĩnh Phúc.

Thần tích

Đền Thánh Mẫu hiện còn lưu giữ cuốn ngọc phả về “Sự tích đức Thánh Mẫu và năm vị đại vương” theo đó: “Thánh Mẫu” là cháu ngoại của Triệu Vũ Đề, tên là Triệu Thị Khoan Hoà, là người con gái nhan sắc. Bà là thứ phi của vua Triệu Vệ Dương Vương. Khi nhà Triệu sụp đổ bởi nhà Hán, vua Triệu Vệ Dương Vương bị bắt đem về phương Bắc, bà phải mai danh ẩn tích lánh nạn. Đến chùa Quảng Hựu xã Thanh Lãng huyện Bình Xuyên, thấy phong cảnh chùa yên tĩnh bèn ở lại chùa. Một đêm nọ, bà nằm chiêm bao thấy vị thần tự xưng là thần Vịt đến gặp bà. Sau giấc mơ kỳ lạ, bà mang thai và sinh ra năm người con trai khôi ngô tuấn tú.

Về sau, Thánh Mẫu mất tại chùa và được nhân dân mai táng tại khu Minh Lương xã Thanh lãng. Khi Hai Bà Trưng dựng cờ khởi nghĩa, năm người con của Thánh Mẫu đã khôn lớn, sức vóc hơn người đều gia nhập cuộc khởi nghĩa tại sông Hát. Do lập được nhiều chiến công hiển hách, cả năm vị đều được Hai Bà Trưng ban thưởng phong chức tước, trở thành năm vị tướng quân.

Ba năm sau khi đất nước được thanh bình, Mã Viện cùng Lưu Long đem 30 vạn quân sang xâm chiếm nước ta. Thế giặc mạnh nên quân của Hai Bà Trưng chống cự không nổi. Hai Bà tử trận, năm anh em chàng Vịt chạy về Yên Lan tự sát để khỏi rơi vào tay giặc.

Bà Triệu Thị Khoan Hoà tuy không trực tiếp đứng dưới cờ của Hai Bà Trưng, nhưng bằng sự giáo dưỡng của Bà, năm người con trai đã trở thành những vị tướng lĩnh tài giỏi và hiếu nghĩa giúp Hai Bà Trưng giành được độc lập. Sau này Bà được nhân dân tôn xưng, lập đền thờ tự. Trải qua các triều đại, Bà được truy phong là Thánh Mẫu (năm Khải Định thứ 9 – 1924) và sau này là “Thượng Đẳng Phúc Thần” được toàn dân thờ phụng, tưởng niệm với lòng thành kính.

Di tích

Trong chiến tranh, mảnh đất Thanh Lãng đã bị tàn phá nặng nề, nhưng cho đến nay khu đền Thánh Mẫu vẫn được người dân bảo vệ chu đáo. Các di vật quý như: sắc phong, bàn thờ, đòn kiệu và các đồ tế khí… vẫn còn cho đến ngày nay.

Hàng năm cứ vào ngày mồng 10 tháng 11 âm lịch (ngày mất của Thánh Mẫu), người dân Thanh Lãng lại mở hội làng. Người người náo nức tham gia rước kiệu và vui hội với các trò chơi dân gian sôi nổi như vật cổ truyền, đánh cờ… Ngày hội không chỉ là ngày vui của làng mà còn là dịp để con cháu và du khách thập phượng tụ hội, tưởng nhớ tới vị Thánh Mẫu người có công sinh thành ra năm anh em chàng Vịt.