Chùa Ông – Thất Phủ Miếu – Vĩnh An Cung [Khám Phá Vẻ Đẹp]

Chùa Ông – Vĩnh Long (Thất Phủ Miếu) nằm trên đường Nguyễn Chí Thanh, phường 5, Thành phố Vĩnh Long, Tỉnh Vĩnh Long, có tên gọi khác là Vĩnh An Cung – 永安宮, người Việt quen gọi là chù Ông. Thất phủ là bảy phủ: Ninh Ba, Phước Châu, Chương Châu, Truyền Châu, Quảng Châu, Triều Châu và Quỳnh Châu (tức đảo Hải Nam) của các tỉnh như: Trực Lệ, Phước Kiến và Quảng Đông. Vào đời Thanh, có rất nhiều người Hoa ở Phúc Kiến sang nước ta lập nghiệp nên nhà Nguyễn cho phép họ lập hội Thất Phủ. Miếu đã được công nhận là di tích kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia ngày 25-01-1994.

Lịch sử

Miếu Thất Phủ tại Vĩnh Long có từ thời Nguyễn. Thời đó, chợ Vĩnh Long phố xá tấp nập, vàm sông Long Hồ trước mặt miếu Thất Phủ là bến thuyền nên người Hoa chọn nơi này đặt Hội quán giao tiếp. Theo Đại Nam nhất thống chí, hai mặt chợ Vĩnh Long đều giáp sông, phố xá liên tiếp, trăm mốI hàng hoá tấp nập đủ cả, chạy dài năm dặm, ghe thuyền đậu đầy bến sông. Có đình miếu thờ thần rực rỡ, đờn ca náo nhiệt, là chỗ phố phường lớn. Đến thời Pháp thuộc, số người Hoa đến Vĩnh Long làm ăn ngày một đông. Do yêu cầu lúc đó, những người Quảng Đông, Triều Châu tách ra lập bang hội riêng nên những người Phúc Kiến còn lại vào năm 1872 đã tái thiết miếu Thất Phủ, đổi lại là “Vĩnh An Cung”, để làm Hội quán của bang mình.

Kiến trúc

Miếu Thất Phủ có bố cục tổng thể theo kiểu “nội công ngoại quốc”. Phía sau là chính điện, phía trước là tiền đường, hai bên là Đông sương và Tây sương. Diện tích xây dựng khoảng 800 m², xung quanh được bao kín bởi những vách gạch kiên cố. Mái của miếu được lợp ngói âm dương, phong tô kỹ lưỡng. Chân mái được viền một loại ngói đặc biệt có tráng men màu xanh. Các rìa mái uốn cong, tầng mái gian giữa cao hơn tầng mái của hai gian hai bên.

Miếu có 5 cửa chính. Hai bên có hai cửa sổ, trên các vách cửa cái đều có vẽ hình các vị thần giữ cửa. Bộ giàn trò Thất Phủ miếu bằng gỗ quý rất mỹ thuật và kiên cố. Tất cả các bộ phận trong chịu lực trong ngôi miếu như: vì, xiên, trính, các con kê hoặc con đội đều chạm hình tinh vi, vừa mang tính hiện thực vừa cách điệu nghệ thuật. Nội thất trang trí tuyệt đẹp với hàng chục bộ bao lam, hoành phi chạm lộng tinh tế, sơn son thếp vàng chói lọi. Một bức hoành khắc bốn chữ “Quan Thánh Phu Tử – 関聖夫子” được đem đi triển lãm ở hội chợ các nước thuộc địa tại Marseille (Pháp) năm 1922 đạt huy chương đồng.

Trong miếu có ba bàn thờ chính, bàn thờ giữa là khánh thờ Quan Thánh Đế Quân, Quan Bình Thái Tử, Châu Xương Tướng quân. Khánh thờ bên tả thờ Thiên Hậu Thánh Mẫu. Khánh thờ bên hữu thờ Phước Đức Chánh Thần. Phước Đức Thánh Thần có hai vị Chiêu Tài Đệ Tử, Thiên Hậu Thánh Mẫu có hai thần vị Thiên Lý Nhãn (thấy ngàn dặm) và Thuận Phong Nhĩ (nghe ngàn dặm) hầu cận. Hai bên chánh điện đặt tượng ngựa xích thố và Mã đầu Tướng quân của Quan Công. Ngoài ra còn có bàn thờ Phật Quan Âm, Phật Thích Ca, Phật Di Đà, Di Lặc, Hộ pháp Long Thần,… Các tượng thờ đa số đều được làm bằng gỗ, có một số bằng đồng, gốm sứ. Tất cả đều được sơn màu hoặc thếp vàng một cách sinh động.

Lễ hội

Hàng năm, tại miếu Thất Phủ có các ngày vía như ngày vía bà, vía Phước Đức Chánh Thần, tam Nguyên, Tứ Quý; đặt biệt nhất là ngày vía Ông (13 tháng giêng và 13 tháng năm), ngày Tất Niên (15 tháng 12). Vào những ngày lễ lớn, hàng ngàn người đến chiêm bái, không chỉ bao gồm cộng đồng người Hoa ở Vĩnh Long mà còn có cả người Việt đến từ các vùng lân cận. Người ta đến chiêm bái Quan Thánh Đế Quân – một nhân vật tuyệt nghĩa trong lịch sử Trung Quốc. Bên cạnh đó, Thiên Hậu Thánh Mẫu và Phước Đức Chánh Thần là những vị thần phù hộ họ đi ra nước ngoài, những vị thần phù hộ họ làm ăn sinh sống. Quan Âm Bồ Tát với tấm lòng từ bi thường hiện ra cứu giúp người lương thiện tai qua nạn khỏi, phù hộ phụ nữ và trẻ con. Đặt biệt người Phúc Kiến thường thờ Quan Âm Bồ Tát vì truyền thuyết ngài đã xuất hiện tại Phổ Đà sơn, một ngọn núi ở hải đảo, ngoài khơi tỉnh này.