Chùa Hòa Thạnh – Chùa Cây Mít [Khám Phá Vẻ Đẹp]

Chùa Hòa Thạnh (Hòa Thạnh cổ tự, còn gọi là Chùa Cây Mít) tọa lạc tại ấp Tây Hưng, xã Nhơn Hưng, Huyện Tịnh Biên, Tỉnh An Giang, cách Thành phố Long xuyên 87 km. Chùa Hòa Thạnh là nơi lưu giữ nhiều nét văn hóa đặc sắc, độc đáo của vùng đồng bằng Nam bộ. Năm 1993, chùa đã được nhà nước công nhận là Di tích lịch sử văn hóa cấp Quốc gia.

Hòa Thạnh cổ tự do nhân dân thôn Nhơn Hòa (nay là xã Nhơn Hưng) xây dựng từ năm 1847, ban đầu rất đơn sơ bằng cây tạp, vách lá, mái tranh. Năm 1913, chùa bị cháy, nhân dân đóng góp để xây dựng lại Chùa Bằng danh mộc, vách ván, mái lợp ngói âm dương, cách nền cũ khoảng 40m. Năm 1925, nhờ sự đóng góp của bà con trong vùng và phật tử các nơi, chùa Hòa Thạnh được xây dựng khang trang như hiện nay.

Hòa Thạnh cổ tự còn là nơi cụ phó bảng Nguyễn Sinh Sắc (thân sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh) đã từng ở. Sau khi từ quan, để tránh sự theo dõi của mật thám và chính quyền thực dân Pháp, cụ Sắc đã đi qua nhiều tỉnh ở Nam bộ, trong đó có An Giang. Từ năm 1921 đến 1923, cụ thường lui tới chùa Cây Mít (tên gọi chùa Hòa Thạnh phổ biến lúc bấy giờ), lúc đó chùa do hòa thượng Huỳnh Hồng Diệp, đồng thời là một sĩ phu yêu nước, trụ trì. Hòa Thạnh được sử dụng như một địa điểm gặp gỡ, liên lạc giữa cụ Phó Bảng với các sĩ phu khắp các nơi. Và cũng từ chùa Hoà Thạnh, tinh thần yêu nước đã có ảnh hưởng rộng lớn tới nhân dân trong vùng.

Không gian kiến trúc của chùa Hoà Thạnh là sự tổng hòa của vạn vật với môi trường xung quanh như sân, hồ, vườn, thể hiện sự gần gũi với thiên nhiên. Với kiến trúc cổ mang màu sắc Phật giáo, chùa chính có kết cấu theo khối chữ nhật, diện tích 11.5m x 40m, cao khoảng 15m, được xây dựng khá kiên cố bởi vật liệu xi măng, sắt thép, cột bằng gỗ căm-xe, mái ngói.

Giống như các chùa khác ở đồng bằng sông Cửu Long, chùa Hòa Thạnh cũng được xây theo bố cục kiến trúc thống nhất. Chính diện chùa là ao Liên Trì được xây dựng vào năm 2009. Trên ao có lối đi dẫn đến tượng Phật bà Quan Âm cưỡi rồng rất đẹp. Bên trái là đền thờ phật Di Lặc, bên phải chùa là hai bảo tháp. Trong chính điện, chùa còn bảo tồn nhiều pho tượng cổ có giá trị nghệ thuật độc đáo.

Trước chùa Hoà Thạnh hiện có một tấm bia tưởng niệm có hình quốc huy Việt Nam, ở giữa quốc huy là một tấm bảng ghi ngày tháng năm cụ Nguyễn Sinh Sắc đến chùa. Cụ thể như sau: “Hòa Thạnh cổ tự (chùa Cây Mít) xã Nhơn Hưng, huyện Tịnh Biên, tỉnh An Giang. Nơi đây, từ năm 1921-1923, cụ phó bảng Nguyễn Sinh Sắc, thân sinh chủ tịch Hồ Chí Minh, đến ở để hoạt động, truyền bá tinh thần yêu nước. Bia xây dựng tháng 12 năm 1989”.

Hằng năm, vào những ngày 12 và 13 tháng 8 âm lịch, rất nhiều phật tử tựu hội về đây để lễ bái, cầu nguyện cho những linh hồn quá cố được siêu sinh, cầu cho quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa để nhân dân có được cuộc sống ấm no, sung túc và hạnh phúc.