Chùa Giáng [Khám Phá Vẻ Đẹp]

Chùa Giáng cách Thành nhà Hồ khoảng 2,5 km về phía đông nam, chùa Giáng là một trong những ngôi chùa cổ có cảnh quan thiên nhiên đẹp, là điểm đến tâm linh hấp dẫn đối với du khách trong và ngoài nước.

Đặc điểm

Chùa Giáng có tên chữ là Tường Vân Tự, thuộc xã Vĩnh Thành, Huyện Vĩnh Lộc, tỉnh Thanh Hoá.

Tường Vân cổ tự được xây dựng từ triều vua Trần Duệ Tông (1372 – 1377), tọa lạc ở chân núi Đốn Sơn (thường gọi là núi Đún Sơn); chùa xưa được liệt vào hàng kỳ quan bậc nhất của xứ Thanh.

Trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, chùa là điểm giao nhau của hai tuyến giao thông huyết mạch: đường thuỷ (sông Mã), đường bộ (Quốc lộ 217). Chùa còn được xem là trung tâm hội tụ các chiến sĩ hoạt động cách mạng của các huyện Vĩnh Lộc, Hà Trung, Thạch Thành, Yên Định… Chùa Giáng là nơi chứa vũ khí, lương thực, che giấu cán bộ, góp phần cùng cả nước giành độc lập dân tộc.

Trải qua hàng trăm năm với nhiều thăng trầm, biến cố của lịch sử, Tường Vân tự vẫn giữ được những giá trị nguyên bản. Chùa Giáng ngày nay thuộc quần thể Di sản văn hóa thế giới Thành nhà Hồ, đàn tế Nam Giao, đường Hoa Nhai, đền thờ Trần Khát Chân,… với cảnh quan thiên nhiên đẹp, hấp dẫn, kỳ thú, chùa là điểm thu hút nhiều du khách trong và ngoài nước đến tham quan, vãn cảnh, thắp hương, cầu Phật.

Với những giá trị to lớn về lịch sử, văn hóa, kiến trúc của Tường Vân Tự gắn với truyền thống đấu tranh cách mạng của Đảng bộ và nhân dân Vĩnh Lộc, năm 2009 chùa Giáng – Tường Vân Tự đã được xếp hạng “Di tích lịch sử văn hóa cấp Quốc gia ”.

Truyền thuyết

Chùa Giáng gắn liền với một câu chuyện truyền thuyết về giấc mơ của vua Trần Duệ Tông. Truyền thuyết kể lại rằng, dưới triều vua Trần Duệ Tông, giặc Chiêm Thành đem quân cướp phá, nhiễu phạt cư dân, triều đình đã nhiều lần phái quan quân đi tiêu trừ mà không giành được thắng lợi. Vua cho đó là hoạ lớn, thân chinh dẫn binh đi dẹp giặc. Trên đường đi qua địa phận Đốn Sơn, thấy chốn này huyền linh, phong cảnh hữu tình, bốn bên có núi, sông bao bọc, thật là một khu thắng địa. Đêm hôm đó, vua nằm mộng thấy có một đám mây vàng tựa như dải lụa từ không trung dần dần hạ xuống, đám mây cứ ẩn hiện kỳ lạ. Vua bàng hoàng tỉnh dậy biết mình nằm mộng, đem chuyện kể lại cho quan tướng nghe. Mọi người đều cho là chuyện khác thường, là điềm lành hiển hiện giúp vua thảo trừ giặc. Hôm sau vua sai quan quân làm đàn tế tạ trời đất rồi đem quân đi dẹp giặc. Trong lúc giao tranh, không phân thắng bại thì đột nhiên trời đất tối sầm, mây mù kéo đến, sấm chớp nổi lên, trong không trung xuất hiện đám mây vàng tựa như đám mây vua nằm mộng trước đó. Mây bay chao đảo trước trận giặc, quân Chiêm thấy vậy hoảng loạn. Nhà vua thừa thắng thúc quân xông lên làm cho quân Chiêm tan rã. Khải hoàn trở về, vua sắc lệnh cho bản dân lập một ngôi chùa ở ngay khu vực tế lễ khi xưa, đặt tên chùa là Tường Vân (mây lành), về sau đổi tên là chùa Giáng.

Di tích

Tổng thể kiến trúc chùa hiện toạ lạc trên diện tích khoảng 2 hécta, bao gồm các dãy nhà riêng biệt nằm trên 2 tầng thế đất khác nhau, đó là: nhà Tứ Ân, nhà Phật Điện, nhà Mẫu, nhà Tổ, nhà Điêu Túc, nhà khách, tháp Bảo Phật.

Thuở sơ khai, chùa được làm 4 gian; sau khi vua Trần Duệ Tông mất, nhân dân địa phương xin tạc tượng lập long nhang, hương khói thờ tại chùa (nay tượng vẫn còn và được thờ tự ở nhà Mẫu). Thời Hồ, chùa được xây dựng lại thành Quốc Tự của đất Kinh sư. Sau khi Lê Lợi đại thắng giặc Minh, chùa được khôi phục lại và dựng thêm tháp Bảo Phật cao 7 tầng. Trải qua thời gian, chùa được nhiều lần trùng tu, tôn tạo nhưng vẫn giữ được nét cổ kính, kiến trúc ban đầu, tạo cho chùa cảnh quan nguy nga mà thanh tịnh.