Bảo tàng Văn hoá Sa Huỳnh – Chăm Pa [Khám Phá Vẻ Đẹp]

Bảo tàng Văn hóa Sa Huỳnh – Chăm Pa (thuộc thôn Kiệu Châu, xã Duy Sơn, Huyện Duy Xuyên) được UBND tỉnh Quảng Nam, Huyện ủy, UBND huyện Duy Xuyên đầu tư xây dựng vào năm 2003 trên diện tích gần 500m² và chính thức hoạt động vào cuối năm 2009, nhân kỷ niệm 10 năm ngày Mỹ Sơn được UNESCO công nhận Di sản Văn hoá Thế giới.

Bảo tàng được đầu tư đồng bộ, thiết kế và xây dựng đúng công năng, kiểu dáng mang đậm nét phong cách kiến trúc Chăm Pa vừa dân tộc vừa hiện đại.

Bảo tàng trưng bày 2 bộ sưu tập trọng tâm: một là hiện vật văn hóa Sa Huỳnh – Duy Xuyên, thứ hai là hiện vật văn hóa Chăm Pa – Trà Kiệu và các vùng phụ cận.

Bộ sưu tập hiện vật văn hóa Sa Huỳnh – Duy Xuyên: là bộ sưu tập khá phong phú về loại hình, đa dạng về chất liệu và nguồn gốc như: bộ sưu tập mộ chum với nhiều kiểu như: chum hình trái đào, chum hình trái xoan, chum hình cầu, mộ chum kép (trong quan ngoài quách). Lớn nhất là những chiếc chum hình quả bầu, cao chừng 1m đến 1,8m, làm bằng đất nung, màu đỏ gạch pha tím lẫn vàng nhạt. Mộ chum là vật táng thức của văn hoá Sa Huỳnh, người xưa đã dùng chiếc chum hình tròn tượng trưng cho trời, đáy phẳng, tượng trưng cho đất để mai táng; hoặc làm phép tượng trưng cho việc mai táng bằng cách bỏ nhiều đồ trang sức, tư trang của người chết vào chum, xem như đó là “hồi môn” để người chết tiếp tục sử dụng khi về thế giới khác; và những chiếc chum từ lớn đến nhỏ được lồng vào nhau để chống ẩm, bảo tồn linh khí… được gọi là mộ chum kép.

Trong bộ sưu tập còn có tượng thần Visnu, Apsara, Nadin, Shiva… Hay bộ sưu tập đồ dùng sinh hoạt như: nồi các loại, bình, cốc chân cao, bát, đĩa, mâm bồng…; bộ sưu tập đồ đồng: rìu, lao, giáo…; đồ trang sức: khuyên tai hai đầu thú, khuyên tai hình vành khăn, chuỗi hạt bằng mã não…

Có thể nói rằng điểm nhấn của bảo tàng là chiếc gương đồng có niên đại thế kỷ thứ I trước công nguyên (tương đương thời Tây Hán) với nhiều nét hoa văn tinh xảo. Đây là một trong hai chiếc gương đồng quý giá và hiếm hoi của văn hoá Sa Huỳnh mà các nhà khảo cổ đã khai quật được.

Trọng tâm thứ hai là Bộ sưu tập hiện vật văn hóa Chăm Pa – Trà Kiệu và các vùng phụ cận: gồm các hiện vật gốm gia dụng, gốm trang trí kiến trúc…

Bên cạnh đó, bảo tàng cũng là nơi bảo tồn, lưu giữ, từng bước tôn tạo và hệ thống hóa công tác nghiên cứu, sưu tập hiện vật, tài liệu lịch sử, hình ảnh liên quan đến di tích. Đồng thời tổ chức trưng bày để phát huy tác dụng, tôn vinh, quảng bá rộng rãi, phục vụ công tác nghiên cứu, học tập, tham quan du lịch của người dân và du khách.

UBND Tỉnh Quảng Nam đã công nhận Bảo tàng Văn hóa Sa Huỳnh – Chăm Pa là điểm du lịch địa phương. Công trình là một trong những điểm kết nối quan trọng để khách dừng chân trên hành trình từ phố cổ Hội An đến Thánh địa Mỹ Sơn.

Ngoài ra, từ bảo tàng, du khánh có thể dễ dàng đến làng Phú Bông – một làng quê còn gìn giữ nhiều đặc trưng vùng miền xứ Quảng, khu du lịch sinh thái Duy Sơn 2.